Αντίγκουα και Μπαρμπούντα

Νησιωτικό κράτος της Καραϊβικής θάλασσας, στην Κεντρική Αμερική. Υπάγεται στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Υπήνεμων Νήσων (Leeward Islands), στο ανατολικό άκρο της Καραϊβικής θάλασσας.Νησιωτικό κράτος της Καραϊβικής θάλασσας, στην Κεντρική Αμερική. Υπάγεται στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Υπήνεμων Νήσων (Leeward Islands), στο ανατολικό άκρο της Καραϊβικής θάλασσας.Η Α. και Μ. αποτελείται από τρία νησιά, την Α., την Μ. και την ακατοίκητη νησίδα Ρεντόντα.Το έδαφος της Α. και Μ. χωρίζεται σε 6 κοινότητες (ενορίες) και 2 εξαρτημένες περιοχές. Αυτές είναι (σε παρένθεση ο πληθυσμός το 2000): Μ. (Barbuda, 1.200), Ρεντόντα (Redonda, ακατοίκητο), Σεν Τζορτζ (Saint George, 4.500), Σεν Τζον (Saint John, 35.600), Σεν Μέρι (Saint Mary, 5.300), Σεν Πίτερ (Saint Peter, 3.600), Σεν Πολ (Saint Paul, 6.100) και Σεν Φίλιπ (Saint Philip, 3.000).Στη συντριπτική πλειοψηφία τους (94,4%) οι κάτοικοι είναι μαύροι αφρικανικής καταγωγής, ενώ οι υπόλοιποι είναι μιγάδες και ελάχιστοι λευκοί. Η επίσημη γλώσσα του κράτους είναι η αγγλική, αλλά οι κάτοικοι μιλούν και την κρεολική.Το πολίτευμα της χώρας είναι συνταγματική μοναρχία. Αρχηγός του κράτους και της εκτελεστικής εξουσίας είναι η βασίλισσα της Μεγάλης Βρετανίας, η οποία εκπροσωπείται από τον γενικό κυβερνήτη, που ασκεί τυπικά την εκτελεστική εξουσία. Η χώρα υπήρξε βρετανική αποικία από τον 17o αι. Έγινε ανεξάρτητη τον Νοέμβριο του 1981 στο πλαίσιο της Βρετανικής Κοινοπολιτείας. Η νομοθετική εξουσία ανήκει στη γερουσία και τη βουλή. Η βουλή διαθέτει 17 μέλη τα οποία εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία από τον λαό για 5 χρόνια. Τα μέλη της γερουσίας είναι επίσης 17 (εκ των οποίων το ένα θα πρέπει οπωσδήποτε να διαμένει στο νησί Μ.). Τα μέλη της διορίζονται από τον γενικό κυβερνήτη, τα συμβούλια των νησιών κλπΤα κόμματα της χώρας είναι έξι, το Εργατικό Κόμμα της Α., το Λαϊκό Κίνημα της Μ., το Ενωμένο Προοδευτικό Κόμμα, το Ενωμένο Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα, το Καραϊβικό Κίνημα Απελευθέρωσης της Α. και το Προοδευτικό Εργατικό Κίνημα. Το Εργατικό Κόμμα της Α., που ίδρυσε ο Βερ Μπερντ, κυριαρχεί στην πολιτική ζωή από το 1946, έχοντας να αντιμετωπίσει κυρίως τις αποσχιστικές τάσεις της Μ. Πρωθυπουργός της χώρας από τον Μάρτιο του 1999 είναι ο Λέστερ Μπράιαντ Μπερντ.Τη δικαστική εξουσία ασκεί το ανώτατο δικαστήριο της Ανατολικής Καραϊβικής, το οποίο εδρεύει στο γειτονικό νησιωτικό κράτος της Αγίας Λουκίας, ενώ ένα μέλος του πρέπει να είναι απαραίτητα κάτοικος των νησιών. Το 74% του πληθυσμού ακολουθεί την προτεσταντική (αγγλικανική) εκκλησία. Το υπόλοιπο 26% μοιράζεται μεταξύ του ρωμαιοκαθολικισμού, των μαρτύρων του Ιεχωβά και των ρασταφάριαν.Η εκπαίδευση είναι υποχρεωτική, από 5 μέχρι 16 ετών. Ο αναλφαβητισμός φτάνει σε ποσοστό 11%. Τη διετία 1993-94, ο προϋπολογισμός για την παιδεία έφτασε το 12,8%.Ο στρατός ξηράς αριθμεί περίπου 100 άτομα, ενώ υπάρχουν επίσης αστυνομία και ακτοφυλακή.Η ιατρική περίθαλψη είναι δωρεάν. Παρέχονται συντάξεις γήρατος και αναπηρίας, όπως επίσης επιδόματα ασθενείας.Το νησί Α. (280 τ. χλμ.) βρίσκεται στο εξωτερικό τόξο των Μικρών Αντιλλών, στη συστάδα των Υπήνεμων Νησιών. Όπως όλα τα νησιά του εξωτερικού τόξου των Αντιλλών, έτσι και η Α. είναι στο μεγαλύτερο μέρος της πεδινή. Μόνο στο νοτιοδυτικό τμήμα υψώνονται μικρά λοφώδη ανάγλυφα, που έχουν την κορυφή τους στα 402 μ. στο βουνό Μπόγκι. Το κεντρικό τμήμα του νησιού αποτελείται από μια ελαφρά κυματιστή λωρίδα από άργιλο, ενώ η βόρεια έχει ασβεστολιθική σύσταση. Οι ακτές είναι γεμάτες κολπίσκους και πλαισιώνονται στο μεγαλύτερο μέρος τους από κοραλλιογενείς υφάλους. Η Μ. (160,5 τ. χλμ.) είναι νησί κοραλλιογενές και βρίσκεται περίπου 50 χλμ. Β της Α. Ουσιαστικά επίπεδη (το ψηλότερο σημείο της φτάνει τα 62 μ.), περιβάλλεται ολόκληρη από κοραλλιογενείς σχηματισμούς και περιλαμβάνει στο δυτικό της τμήμα μία μεγάλη λιμνοθάλασσα, που συγκοινωνεί με την ανοιχτή θάλασσα μόνο από ένα στενό πέρασμα, που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της.Το κλίμα είναι ξηρό και μόνο στην περίοδο Νοεμβρίου-Μαΐου γίνεται ήπιο εξαιτίας των βορειοανατολικών ανέμων. Η μέση ετήσια θερμοκρασία κυμαίνεται στους 27°C, με μέγιστη 34°C τον Αύγουστο και ελάχιστη 15°C τον Ιανουάριο. Οι βροχοπτώσεις, αφθονότερες στο ορεινό μέρος του νησιού, φτάνουν κατά μέσο όρο τα 1.100 χιλιοστά τον χρόνο και είναι κατά μεγάλο μέρος τους συγκεντρωμένες σε μια σύντομη περίοδο. Μόνο λίγες δασικές εκτάσεις έχουν απομείνει στο έδαφος των νησιών ύστερα από την αποψίλωση για την εγκατάσταση φυτειών ζάχαρης. Η πανίδα είναι εξίσου σπάνια, αν και υπάρχουν περίπου 150 είδη πτηνών και χελώνες.Μόνο το 2% του πληθυσμού ζει στην Μ. Το 37% ζει στα αστικά κέντρα, ενώ υπάρχουν και διάσπαρτοι οικισμοί.Η πυκνότητα αγγίζει τους 152 κατ. ανά τ. χλμ., με ετήσιο ρυθμό αύξησης του πληθυσμού της τάξης του 0,74% και προσδόκιμο ζωής τα 68,4 χρόνια για τους άντρες και τα 73,1 για τις γυναίκες.Η πρωτεύουσα Σεν Τζον (Saint John) είναι χτισμένη πάνω στον ομώνυμο κόλπο και αποτελεί ένα μεγάλο κέντρο, που διασχίζεται από έναν κεντρικό δρόμο (Ηigh Street), στον οποίο βρίσκονται τα σπουδαιότερα καταστήματα και γραφεία. Άλλα αστικά κέντρα είναι το Σεν Μέρι (Saint Mary) και το Σεν Πολ (Saint Paul)Η οικονομία της χώρας στηρίζεται στον τουρισμό, ο οποίος απασχολεί πάνω από το 50% του ενεργού πληθυσμού. Γι’ αυτό και η κυβέρνηση προσπαθεί, τα τελευταία χρόνια, να αναπτύξει και άλλους τομείς της οικονομίας που έχουν παραμεληθεί. Το ΑΕΠ φτάνει τα 674 εκατ. δολ. ΗΠΑ (2000) και το κατά κεφαλήν εισόδημα τα 10.000 δολ. 0 πληθωρισμός είναι 0,4% και η ανεργία 7%. Η ανεξέλεγκτη επέκταση (κυρίως ξενοδοχειακών μονάδων) δημιούργησε σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα (μόλυνση θαλάσσιων περιοχών, καταστροφή δασών κ.ά.). Σημαντικότερα γεωργικά προϊόντα είναι τα αγγούρια, οι μελιτζάνες, τα κολοκύθια, τα μάνγκος, τα πεπόνια και οι ανανάδες. Σε αρκετές περιοχές καλλιεργείται ακόμα το ζαχαροκάλαμο. Σε καλό επίπεδο βρίσκονται, αντίθετα, η κτηνοτροφία και κυρίως η αλιεία, ενώ υπάρχει ένα πρόγραμμα ανάπτυξης που θα πολλαπλασιάσει την παραγωγή. Οι βιομηχανικές δραστηριότητες αφορούν κυρίως τη μεταποίηση των γεωργικών προϊόντων. Παράγονται ζάχαρη, ρούμι και μελάσα. Στο Φράιαρς Χιλ λειτουργεί διυλιστήριο πετρελαίου, που επεξεργάζεται εισαγόμενο αργό πετρέλαιο. 0 τουρισμός, που αυξάνεται συνεχώς, εξυπηρετείται θαυμάσια από ένα καλά εξοπλισμένο αεροδρόμιο (Κούλιτζ, ΒΑ του Σεν Τζον). Το λιμάνι της πρωτεύουσας έχει βαθιά νερά και διαθέτει σύγχρονες εγκαταστάσεις. Κύριες οικονομικές δραστηριότητες είναι η γεωργία (λαχανικά), η αλιεία και το κυνήγι. Σπουδαιότερο κέντρο της Μ. είναι η Κόντρινγκτον, στις όχθες της λιμνοθάλασσας. Το νησάκι Ρεντόντα (1,5 τ. χλμ.), περίπου 50 χλμ. ΝΔ της Α., διαθέτει αποθέματα σε φωσφάτα.Αρχαιολογικές έρευνες έχουν αποδείξει την κατοίκηση των νησιών από το 2400 π.Χ., όταν στο νησί βρίσκονταν οι Αραουάκοι. Οι Αραουάκοι ήταν και οι μόνοι κάτοικοι μέχρι το 1100 μ.Χ., οπότε τα αποίκησαν οι Καρίβες. Η Α. ανακαλύφθηκε από τον Χριστόφορο Κολόμβο το 1493, που της έδωσε το όνομα μιας εκκλησίας της Σεβίλης, της Σάντα Μαρία ντε λα Αντίγκουα. Ο ίδιος όμως δεν εγκατέστησε πληθυσμό. Οι προσπάθειες των Ισπανών και των Γάλλων να τα καταλάβουν συνάντησαν τη σθεναρή αντίσταση των ιθαγενών μέχρι την κατάληψή τους από τους Βρετανούς το 1632. Η Μ. πέρασε στην εξουσία του οίκου Κόντριγκτον, ο οποίος εγκατέστησε την πρώτη φυτεία ζαχαροκάλαμου το 1674. Αν και το 1834 καταργήθηκε η δουλεία, οι συνθήκες εργασίας δεν άλλαξαν στις φυτείες στις οποίες απασχολούνταν Αφρικανοί σκλάβοι. Δεν μοιράστηκαν γαίες στους ελεύθερους πια σκλάβους και οι γαιοκτήμονες φέρονταν ακριβώς όπως και πριν. Έπρεπε να έρθει ο 20ός αι. για να εξεγερθούν, ώστε το 1943 να ιδρυθεί το Εργατικό Κόμμα και να αναλάβει την κατοχύρωση των δικαιωμάτων των εργαζομένων στις φυτείες. Ο Βερ Μπερντ έγινε ο ήρωας της χώρας. Τα νησιά έμειναν εξαρτημένα από το καθεστώς των Υπήνεμων Νήσων μέχρι το 1956. Μετά από μία αποτυχημένη προσπάθεια εγκαθίδρυσης μιας ομοσπονδίας της Ανατολικής Καραϊβικής, η Α. δέχτηκε να προσχωρήσει στη Βρετανική Κοινοπολιτεία και κέρδισε την ανεξαρτησία της το 1981, μαζί με την Μ., παρά τις αποσχιστικές τάσεις της δεύτερης. Ο Μπερντ αποσύρθηκε από την πολιτική το 1990 και έδωσε τη θέση του στον γιο του Λέστερ Μπερντ ο οποίος κέρδισε τις εκλογές του 1994. Κληρονομώντας αρκετά σκάνδαλα και κατηγορίες για διαφθορά αλλά και τις φυσικές καταστροφές, με πιο σοβαρή τον τυφώνα Λούις το 1995, ο Λέστερ Μπερντ προσπαθεί να επιδείξει ένα πιο επαγγελματικό πολιτικό πρόσωπο στην οικονομία της χώρας εγκαθιστώντας μεγάλο αριθμό από παράκτιες (offshore) εταιρείες. Με την επανεκλογή του, το 1999, ανασχημάτισε την κυβέρνηση. Χαρτονόμισμα των 5 δολαρίων Ανατολικής Καραϊβικής, στην πίσω όψη του οποίου απεικονίζεται το μέγαρο του κυβερνήτη στην Αντίγκουα. Μαθήτριες από σχολείο της Αντίγκονα. Επίσημη ονομασία: Αντίγκουα και Μπαρμπούντα Έκταση: 442 τ. χλμ. Πληθυσμός: 69.500 κάτ. (2002) Πρωτεύουσα: Σεν Τζον (23.400 κάτ. το 2002) Το διυλιστήριο πετρελαίου στο Φράιαρς Χιλ και στο βάθος το εξωτικό τοπίο της Αντίγκουα. Φωτογραφία της Αντίγκουα από δορυφόρο της ΝΑΣΑ, τον Σεπτέμβριο του 1994. Το μήκος του νησιού είναι περίπου 25 χλμ. από το ανατολικό έως το δυτικό άκρο του και 19 χλμ. από το βόρειο έως το νότιο (φωτ. NASA, earth.jsc.nasa.gov).